01 Haziran 2021 23:00 Salı CORONA GÜNLERİ....................................Yeni normalleşme

1 Hazirana nasıl geldik

Bir ay önce 26 Nisan itibariyle bir aylık corona tablosu paylaşmıştım. 29 Marttaki veriler: Günlük vaka 32.404, Hasta 1.325, Ağır hasta 1.998, vefat 154 idi. Sonrasında vaka sayılarında akıl almaz bir yükselme yaşanmış; önce 37.303’e (30.Mart), 3 gün arayla da evvela 40.806’ya (01.Nisan), sonra da 49.584 (06.Nisan)a çıkmıştı.

7 Nisandan itibaren de 54.740’den 59.187’ye (13.Nisan), sonra da 62.797(14.Nisan) den 63.082’ye (16.Nisan) kadar çıkıp tüm zamanların zirvesini yaptı. 21 Nisandan (61.967) bu yana ise vaka sayılarında belirgin bir düşüş var: 54.791 (22.Nisan), 49.438 (23.Nisan), 40.596 (24.Nisan), 38.553 (25.Nisan) ve 37.312 (26.Nisan). Bu sayı 30 Mart (37.303) seviyesine inildiğini gösteriyordu.

Son bir ayda bu düşüş devam etti. 27 Nisanda 43.301,28 Nisanda 40.444, 29 Nisanda 37.674 rakamları görülse de düşüş çizgisi hep aşağıya doğru oldu. 30 Nisanda 31.891 iken 1 Mayısta 28.817 ile 30 binin altına indi. 04 Mayısta 28.997, 05 Mayısta 26.476, 06 Mayısta 22.388, 07 Mayısta 20.107 oldu ve 08 Mayısta bu kez 20 binin de altına (18.052) inmiş oldu.

09 Mayısta 15.191, 11 Mayısta 14.497, 10 Mayısta 13.604, 12 Mayısta 13.029, 18 Mayısta 11.937, 19 Mayısta11.553, 15 Mayısta 11.472, 16 Mayısta 10.512 ve 17 Mayısta 10.174 oldu. 20 Mayısta 10 binin altına (9.385) inen vaka sayısı, 21 Mayısta 9.528, 25 Mayısta 9.375, 26 Mayısta 8.738, 27 Mayısta 8.426 oldu.

Vaka sayıları 28 Mayısta 8 binin altındaydı (7.773), 29 Mayısta 7.656 oldu ve 30 Mayısta 6.933 ile de 7 binin altına düşmüş oldu. Nitekim bugün de (31 Mayısta) 6.493 ile azalma halen devam ediyor.

Vaka/Test oranları 29 Martta %14,4 idi ancak iki hafta içinde 14 Nisanda %20,2’le en yüksek orana ulaşmıştı. 21 Nisandan (%19,4) itibaren o da düşmeye başlamış ve nihayet 26 Nisanda %13,9’a kadar inmişti. Ki bu oran da 29 Martın (%14,4) altına inildiğini gösteriyordu.

Düşüş Mayıs ayında da sürdü: 04 Mayısta 11,99%, 06 Mayısta 8,84%, 09 Mayısta 7,69%, 11 Mayısta 6,40%, 15 Mayısta 5,61%, 17 Mayısta 4,92%, 21 Mayısta 4,35%, 25 Mayısta 4,20%, 26 Mayısta 3,95%, 28 Mayısta 3,53%, 30 Mayısta 3,17% ve 31 Mayısta 2,96% oldu.

Sempton gösteren hastalar iki ay önce 29 Martta 1.325 kadardı, ki vaka sayısının %4’ünü oluşturuyordu. Bu sayılar da nisan ayında vaka sayısına paralel olarak yükseldiler; 4 Nisanda 1.508 ve 5 Nisanda 1.706 oldu. 6 Nisanda 2 bin sınırını (2.003) geçerek 7 Nisandan 18 Nisana kadar sürekli arttı ve 3.101’e ulaştı. Sonra 2800-2900’lerde duralayan rakamlar en son 22 Nisanda 3.128’le zirve yaptı ve düşmeye başladı. Nihayet 26 Nisanda 2.716 rakamını görmüştük. Bu bile bir ay öncesine göre %100 artış demekti.

Mayısta hasta sayıları da sürekli düştü. 01 Mayısta 2.615, 03 Mayısta 2.501 idi. 04 Mayısta 2.483, 07 Mayısta 2.210, 09 Mayısta 2.102 ve 10 Mayısta 1.734 ile 2 binin altına indi. 11 Mayısta 1.582, 12 Mayısta 1.496, 15 Mayısta 1.084 oldu ve 16 Mayısta binin de altına inerek 920 oldu. Azalma mayıs ayının ikinci yarısında da sürdü ve: 19 Mayısta 902, 22 Mayısta 835, 24 Mayısta 702, 29 Mayısta 605'le 500'lere kadar geriledi. Bugün 31 Mayıs itibariyle 596 görünüyor.

Martın sonu ve Nisan ayında ağır hasta sayıları da maalesef sürekli bir yükseliş içindeydi: 2.054 (30.Mart), 2.407 (05.Nisan), 2.658 (09.Nisan), 2.951 (13.Nisan), 3.205 (16.Nisan), 3.463 (22.Nisan), 3.590 (25.Nisan), 26 Nisan itibariyle 3.563 seviyesine gelmişti. Ancak bu sayı bir ay öncesine göre (29 Mart 1.998) %78,3 fazla gerçekleşmişti.

Mayıs ayında ağır hasta sayıları düşmeye başladı. 01 Mayısta 3.525, 05 Mayısta 3.418, 06 Mayısta 3.378, 07 Mayısta 3.260, 09 Mayısta 3.081, 20 Mayısta 2.041 oldu. Bundan sonra iki binin altına düştü ve 24 Mayısta 1.745, 27 Mayısta 1.504 oldu. Bugün yani 31 Mayıs itibariyle binbeşyüzün de altına (1.339) inmiş durumda.

Vefatlara gelince; 29 Marttaki 154 sayısı maalesef yine bir ay içinde 350’lere çıkmıştı. Haftalık periyotlarla önce 211’e (6 Nisan),  sonra 297’ye (15 Nisan), daha sonra da 362’ye (21 Nisan) ulaşmıştı, ki rakam bir zirveydi. 26 Nisan itibariyle kaydedilen vefat sayısı (353) 29 Marta göre (154) 1,3 misli yüksek gerçekleşmişti. Ama durmadı 30 Nisanda tüm zamanların en yüksek zirvesi (394) oldu.

Ancak o günden bu yana çok şükür ki vefatlarda da düşüş var.  01 Mayısta 373 idi, 05 Mayısta 356 oldu. Sonrasında 06 Mayısta 304, 18 Mayısta 203, 25 Mayısta 175'e düştü. En son 30 Mayısta 134'e indi ve en son bugün yani 31 Mayısta da 122'ye kadar düşmüş oldu.

İyileşmelerde Nisan ayı itibariyle bir ay içinde %91,8’den %88,3’e gerilemiştik. 22 Nisandan bu yana az da olsa bir yükseliş gözlemlendi. (%86,9, %87,2, %87,6, %88,0 ve %88,3) Bu trend Mayıs ayında da devam etti. 01 Mayısta 90,8% idi, 08 Mayısta 93,5% oldu. 13 Mayısta 95,5%, 21 Mayısta 96,7% ve 25 Mayısta 97,0%'ye ulaştı. Bu seviye halen yükselerek devam ediyor. 29 Mayısta 97,3% ve 31 Mayısta 97,4%. Bu nokta oldukça iyi bir durum. Özellikle de iki ay içinde %10 kadar bir düşmenin telafi edildiği dikkate alınacak olursa.

Zatürre oranı ise 29 Marttan (%3,6) bu yana dalgalı gidiyor. Bir ay önce 26 Nisanda %2,4 olarak kaydedilmişti. Ancak Mayıs ayında yeniden yükseldi. 03 Mayısta 3,2 oldu, 10 Mayısta 4,0 idi, 16 Mayısta ise hala 4,0'dı. 17 Mayıstan bu yana beklenen düşme yeniden başladı (3,2), 24 Mayısta 3,1 ve 31 Mayısta da 2,8 olarak gerçekleşti.

1 Haziran normalleşmesi

Corona günlerinin 446.ncısında, 1 Haziran itibariyle açılan yeni normalleşme döneminin başlangıcındayız. Böylece 17 Mayıs - 1 Haziran arası uygulanan kademeli normalleşmenin ardından, 1 Haziran sonrası yeni bir döneme girilmiş oldu.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Pazartesi günü yapılan kabine toplantısı sonrası yeni normalleşme adımlarını açıkladı. Anlaşıldığı kadarıyla hayata geçmesi planlanan normalleşme kademeli olacak. Yani gelişmeler izlenip bir aylık süre sonunda Temmuz başında durum yeniden ele alınacak. Bu kısıtlama süreleri ve günleri, vaka ve vefat sayılarındaki değişime, aşılamada kat edilen mesafeye göre yeniden belirlenecek.

Haziran ayına ilişkin kademeli normalleşme takvimine göre bu ay boyunca sokağa çıkma kısıtlaması hafta içi ve cumartesi günü için akşam 22:00 ile sabah 05:00 arasında devam edecek. Ayrıca hafta sonu sınırlaması da cumartesi 22 ile pazartesi 5 arasında yani pazar gününü tam kapsayacak şekilde uygulanacak.

Tam gün sokağa çıkma kısıtlaması uygulanacak Pazar günlerinde bakkal, market, manav, kasap, kuruyemişçi ve tatlıcılar 10.00-17.00 saatleri arasında faaliyet gösterebilecekler. Vatandaşlarımız zorunlu ihtiyaçlarının karşılanması ile sınırlı olmak ve araç kullanmamak şartıyla (engelli vatandaşlarımız hariç) ikametlerine en yakın bakkal, market, manav, kasap, kuruyemişçi ve tatlıcılara gidip gelebilecekler.

Restoran lokanta kafeterya gibi yeme içme yerleri sabah 07.00 ile akşam 21.00 arasında masaya servis yapabilecekler. Pazar günleri ise sadece paket servisi var. Kahvehane kafe, çay bahçesi, spor salonu gibi işletmeler ise pazar günü hariç sabah 7 ile akşam 21 saatleri arasında çalışabilecekler.

Açık ve kapalı alanlardaki nikahlar ve düğün törenleri yeme içme ikram olmamak, 10 kişiyi aşmamak ve Temmuz ayında başlamak gibi İçişleri Bakanlığı genelgesiyle belirlenen şartlara uygun şekilde başlayabilecek.

Bugün itibariyle ilkokul öğrencilerimiz, 7 Haziran Pazartesi’den itibaren de ortaokul ve lise öğrencilerimiz için haftada iki gün yüz yüze eğitim başlıyor. Karneler 18 Haziranda, 2 Temmuza kadar da telafi eğitimi yapılacak. Üniversitelerde 2021-2022 öğretim yılı akademik takvimi 13 Eylül'de başlayacak.

Şu anda var olan Kamu kurumlarındaki esnek mesai uygulaması yeni bir düzenlemeye kadar devam edecek.

Yeni kademeli normalleşmenin bazı ayrıntıları İçişleri Bakanlığının yayımladığı genelgeyle detaylandırıldı. Buna göre:

Spor kulüpleri genel kurullarını haziranın ilk gününden itibaren, diğer kuruluşlar da ikinci yarısından itibaren gerçekleştirebilecek.

Aşı hakkını kullanarak iki doz aşı olmuş olan 65 yaş ve üzeri vatandaşlarımız ile 18 yaş altı gençler ve çocuklarımızla ilgili olarak, herkes için uygulanan sokağa çıkma kısıtlamasının dışında ayrıca bir sokağa çıkma kısıtlaması uygulanmayacak. Aşı hakkı bulunmasına rağmen aşı olmayan 65 yaş ve üzeri vatandaşlarımız ise pazar günleri dışındaki diğer günlerde sadece 10.00-14.00 saatleri arasında sokağa çıkabilecekler. Pazar günleri ise tam gün sokağa çıkma kısıtlamasına tabi olacaklar.

Sokağa çıkma kısıtlamasına tabi olup olmadığına bakılmaksızın 65 yaş ve üzeri vatandaşlarımız ile 18 yaş altı gençler ve çocuklarımız şehir içi toplu ulaşım araçlarını (metro, metrobüs, otobüs, minibüs, dolmuş vb.) kullanamayacaklar. Bu hükümden, Milli Eğitim Bakanlığının yüz yüze eğitim ve öğretim yapmasını uygun gördüğü öğrenciler istisna olacaklar.

Kademeli normalleşme döneminin ikinci etabında; sadece sokağa çıkma kısıtlaması uygulanan süre ve günlerde şehirlerarası seyahat kısıtlaması uygulanacak. Sokağa çıkma kısıtlaması uygulanmayan süre içerisinde şehirlerarası seyahate ilişkin herhangi bir kısıtlama yok.

Sokağa çıkma kısıtlaması uygulanan süre ve günlerde vatandaşlarımızın özel araçlarıyla şehirlerarası seyahate çıkmamaları esas. Ancak belirtilen zorunlu hallerin varlığı durumunda vatandaşlarımız, bu durumu belgelendirmek; e-devlet üzerinden İçişleri Bakanlığına ait E-BAŞVURU ve ALO 199 sistemleri üzerinden Valilik/Kaymakamlık bünyesinde oluşturulan Seyahat İzin Kurullarından izin almak kaydıyla özel araçlarıyla da seyahat edebilecekler. Seyahat İzin Belgesi verilen kişiler, seyahat süreleri boyunca sokağa çıkma kısıtlamasından muaf olacaklar.

Sokağa çıkma kısıtlaması uygulanan süre ve günlerde vatandaşlarımızın uçak, tren, otobüs gibi toplu taşıma vasıtalarıyla yapacakları şehirlerarası seyahatler için ayrıca seyahat izni alması istenmeyecek. Şehirlerarası seyahat edeceğini bilet, rezervasyon kodu vb. ile ibraz etmeleri yeterli olacak. Bu durumdaki kişilerin şehirlerarası toplu taşıma vasıtaları ile ikametleri arasındaki hareketlilikleri, kalkış-varış saatleriyle uyumlu olmak kalmak kaydıyla sokağa çıkma kısıtlamasından muaf olacaklar.

Kendisi veya eşinin, vefat eden birinci derece yakınının ya da kardeşinin cenazesine katılmak için veya cenaze nakil işlemine refakat etmek amacıyla herhangi bir cenaze yakınının e-devlet kapısındaki İçişleri Bakanlığına ait E-BAŞVURU veya ALO 199 sistemleri üzerinden yapacakları başvurular (yanında akraba konumundaki 9 kişiye kadar bildirimde bulunabilecek) sistem tarafından vakit kaybetmeksizin otomatik olarak onaylanarak cenaze yakınlarına özel araçlarıyla seyahat edebilmeleri için gerekli seyahat izin belgesi oluşturulacak.

Cenaze nakil ve defin işlemleri kapsamında başvuru yapacak vatandaşlarımızdan herhangi bir belge ibrazı istenilmeyecek. Sağlık Bakanlığı ile sağlanan entegrasyon üzerinden gerekli sorgulama seyahat izin belgesi düzenlenmeden önce otomatik olarak yapılacak.

Kimi Avrupa ülkelerinde aşılama başta olmak üzere oldukça sert tedbirlerle binli rakamlara düşürülen vaka sayılarının mutasyonlu virüslerle yeniden yükselişe geçtiği anlaşılıyor. Kendimizi dünyadan tamamen izole etmemiz mümkün olmadığına göre ülkemizin de bu gibi tehditlerle yüzleşmesi kaçınılmaz.

17 Mayıstan sonra aradan geçen iki haftalık sürede vaka ve ölüm sayılarındaki nispi azalmanın, hedeflenen oranda değilse bile önemli ölçüde sürüyor olması tedbirlerin amacına ulaştığını gösteriyor. Türkiye bir buçuk yıldır dünyayı ve ülkemizi esir alan salgınla mücadeleyi kendi ölçeğinde başarılı bir şekilde sürdürüyor. 

Meselâ; Türkiye, dünyada milli gelirine oranla halkına en yüksek miktarda destek sağlayan ülkelerin başında geliyor. Toplamda 661 milyar lirayı bulan hibe ve desteklerin, ülkemizin salgın sürecini çok ciddi ekonomik kayıplara, sosyal sıkıntılara, güvenlik tehditlerine maruz kalmadan geçirmesinde çok büyük katkısı var.

Anlaşıldığı kadar Haziran ayı tam manasıyla bir aşı seferberliği ile geçecek. BioNTech, Sinovac ve Sputnik V gibi sözleşmesi yapılan farklı aşılardan haziran ayında mümkün olan en yüksek sayıda miktarın ülkemize getirilmesi ve süratle uygulanması için yoğun bir hazırlık var. Bu arada inşallah kendi aşımıza da yıl bitmeden kavuşmuş olacağız.