Hemen hepimizin bildiği ama çoğu kez bildiğimizi de unuttuğumuz gerçek; “bilginin her şeyin temeli" olduğudur. Bilgi “yapmak” için de gereklidir, “eleştirmek” için de. Hatta, olup bitenleri bir kenarda izlesek de “anlamak” için yine bilgiye muhtacız. Bilgisiz yola çıkılmaz, onsuz iş yapılmaz. Hayatlarımızı sahip olduğumuz bilgileri kullanabildiğimiz ölçüde pozitif bir seyirde sürdürebiliriz.
O olmadan,
istediğimiz kadar iyiniyetli olalım, farkında bile olmadan kendimize de
etrafımıza da zarar verebiliriz. Hayat bunun sonsuz örnekleriyle
dolu. Sadece biraz dikkatlice bakmak ve “görebilmek” gerek.
Konu “Orjan” olduğuna göre neyin
üzerinde konuştuğumuzu, neye göre yazıp çizdiğimizi, fikir ve düşüncelerimize temel
teşkil eden bilgileri ortaya koyalım. Bunlardan ilki; bizi bir araya
getiren, ortak yaşamımıza, komşuluk ilişkilerimize şekil veren ana levhanın “S.S
Orjan Turizm ve konut yapı kooperatifi” olmasıdır. Belki birileri için çarpıcı ve şaşırtıcı gelebilir
ama bu çatı asla “Orjan sitesi” değildir! Gelecekte öyle olacağı kesin, ama
bugün için değil.
İkinci temel bilgi; madem ki bir
konut yapı kooperatifiyiz o halde bu oluşumun kendine özgü bir de yasal alt yapısı
var. 1163 sayılı kooperatifler kanunu ve hepimizin ona dayanarak imzaladığımız “Orjan
Yapı Kooperatifi Ana Sözleşmesi”. Burada olup biten herşey işte bu yasal
çerçeve içinde cereyan ediyor ve kooperatif sona erip dağılıncaya kadar da öyle
sürecek. Bu anlamda hala bir kooperatifken, site yönetimindeymişiz gibi
davranmak, ya da altyapı, üstyapı ve güvenlik gibi temel hizmetleri devletten
beklemek boşuna olur. Bunun neden böyle olduğunu ilerleyen haftalarda bir bir
açıklamaya çalışacağız. Şaşırtıcı gerçekleri okumaya hazır olun.
Dayandığımız üçüncü bilgi; hem
ortaklar olarak hepimizin, hem yönetime seçtiklerimizin, hem de onları
eleştirmeye çalışanların “Hak, ödev, yetki ve sorumluluklar”ıdır. Bunun için temelde ve öncelikle 1163 sayılı yasaya, özelde de ana sözleşmemize bakmamız gerekiyor. Ortaklar
olarak hak ve ödevlerimiz orada yazıyor. Yasal karar organımız genel kurulun
çerçevesi orada açıklanmış. Kooperatif yönetiminin ve denetim kurullarının
görev, yetki ve sorumlulukları da orada.
Buralara dayanmayan bir hak olmaz,
dayanağı olmayan bir ödevimiz de. Yönetim iş yaparken orada yazılı olan görev
ve yetkilerini kullanır. Faaliyetlerinden dolayı hesap verme sorumluluğu
vardır. Kuşkusuz denetim kurulu da kendisine düşen görev ve sorumluluklar çerçevesinde
hareket edecektir.
Misâl; ortaklık hakkımız yasayla ve
ana sözleşme ile güvence altındadır. O yüzden keyfi olarak ortaklıktan çıkartılmamız
mümkün değildir. Öte yandan biz ortaklar da alınmış bir genel kurul kararına
rağmen aidat ya da ek ödemeleri “ödemem” diyemeyiz. Örneğin; yönetim genel
kurul kararı olmayan işleri yapamaz, genel kurul da kendisine getirilen gündem
maddelerini kabul ya da reddederek karara bağlamakla görevlidir. Yine denetim kurulu başka pek çok önemli görev
gibi “Yönetim kurulunun ihmali halinde genel kurulu olağan veya olağanüstü
toplantıya davet etmek” gibi olağanüstü bir yetkiyle de donatılmıştır.
Şimdi sırasıyla ana sözleşmedeki bazı önemli “görev, yetki ve sorumlulukları” gözden geçirmeye çalışalım. Böylelikle inşallah bildiğimiz ancak unuttuğumuz bazı hususları yeniden hatırlayabiliriz.
Ana sözleşmenin 6.ncı maddesi kısa
ve öz biçimde “Kooperatifin amacı
ortaklarının konut ihtiyaçlarını karşılamaktır” diyor. Bu amaçla kooperatif: 1-Arsa
ve arazi satın alır, birleştirir imar planına uygun biçimde böldürerek altyapı,
plan, proje ve maliyet hesapları hazırlar ve ortaklarına konut yaptırır.
(YAPTIRDI) 2- Yaptırılan konutların mülkiyetini bu ana sözleşmede yazılı
esaslara göre ortaklarına aktarır.(YAPMADI) 3-Ortaklarının
sosyal, kültürel ve ekonomik ihtiyaçlarını karşılamak üzere gerekli tesisleri
kurar, bu tesisleri işletir veya kiraya verir. (YAPIYOR) 4-Yukarıdaki
fıkralardaki yazılı hususları sağlamak üzere, ilgili kurum ve kuruluşlarla
ortak çalışmalarda bulunabilir, gayrimenkul ve menkulleri iktisap eder, kiralar,
kiraya verir, satar ve benzeri tasarruflarda bulunur, ayni haklar tesis eder.
(KISMEN YAPILDI) 5-Kooperatifin kredi ihtiyacının karşılanması amacı ile ilgili
finansman kuruluşlarına başvuruda bulunur, borçlanır, açılan kredinin zamanında
ve amacına uygun kullanılmasını sağlayıcı tedbirleri alır. (HİÇ YAPILMADI) 6-Konut
yapımının imkânsızlaşması halinde, kooperatife ait arsayı parselleyerek, genel
kurulca karara bağlanması şartıyla kur’a ile ortaklarına dağıtır. (SÖZ KONUSU
OLMADI) 7-Konut yapı kooperatifleri üst kuruluşlarına katılır. (KATILMADI) 8-Gerektiğinde
ortaklar ve personel için yardım fonları oluşturur, konusu ile ilgili eğitim,
yayın, araştırma ve benzeri faaliyetlerde bulunur. (BEN HATIRLAMIYORUM)
Madde 21 “Ortaklar, taahhüt ve tediye ettikleri
ortaklık payı bedelleri dışında, kooperatif amaçlarının gerçekleşmesini
sağlamak üzere genel kurulca kararlaştırılacak miktarlardaki arsa, altyapı,
inşaat ve benzeri gider taksitlerini ödemek zorundadırlar” diyor. Ancak
bu kararlarda ana sözleşmenin 33. maddenin 2 nci fıkrasında gösterilen nisap şart.
Yani; “ortakların en az ¼’nün
hazır olması şartıyla oylama sırasındaki mevcudun yarıdan fazlasının oyu” gerekiyor.
23.ncü madde Genel kurul ile
ilgili. Genel kurul, sayılan bu görev ve yetkilerini devir ve terk edemeyeceği
gibi, kooperatifin amaçları ile ilgili her türlü işler hakkında da karar
verebilir. Maddeye göre ”En
yetkili organ olan Genel Kurulun görev ve yetkileri şunlar: 1-Bilânço, bilânço
hesaplarının dökümü, gelir-gider farkı hesapları ile yönetim kurulu ve
denetçiler tarafından verilen raporları inceleyerek kabul veya reddetmek. (YAPILIYOR)
2-Yönetim Kurulu üyeleri ile denetim kurulu üyelerini seçmek, ibra etmek veya
sorumluluklarına karar vermek, gerektiğinde bunları azletmek. 3-Yönetim ve
denetim kurulu üyelerine verilecek aylık ücret, huzur hakkı ve yolluk miktarı
ile bütçeyi görüşerek karara bağlamak, (YAPILIYOR) 4-Yönetim Kurulu tarafından
verilen ortaklıktan çıkarma kararlarına yapılan itirazları inceleyip karara
bağlamak, (HİÇ OLMADI) 5-Kanun, ana sözleşme ve iyi niyet esasları ile genel
kurul kararlarına aykırı olduğu ileri sürülen yönetim kurulu karalarının iptal
edilip edilmeyeceği konusunda karar vermek, (HİÇ OLMADI) 6-Ortaklardan tahsil
edilecek taksit miktar ve ödeme esaslarını tespit etmek, (YAPILIYOR) 7-Üst kuruluşa girme kararı vermek ve bu
kuruluşta görevlendirilecek temsilcileri seçmek, (HİÇ OLMADI) 8-Ana sözleşmede
yapılması öngörülen değişiklikler hakkında karar vermek, (YAPILIYOR) 9-Gayrimenkul alımında ve satımında takip
edilecek usul ile alınacak gayrimenkulün niteliğini, yerini ve azami fiyatını,
satılacak gayrimenkulün asgari fiyatını belirlemek, (EN BAŞTA OLMUŞTU) 10-
İmalat ve inşaat işlerinin yaptırılma yöntemini kararlaştırmak, (YAPILIYOR) 11-
Kooperatifin ortak sayısı ile yapılacak konut sayısını tespit etmek, (OLMUŞTU)12-
Kooperatifin dağılması hakkında karar vermek, tasfiye kurulunu seçmek, (HENÜZ OLMADI)
13- Kanun ve ana sözleşme ile genel kurula tanınmış olan diğer konular hakkında
karar vermek” (BAZEN).
Ana sözleşmenin 44’üncü maddesine
göre yönetim kurulu, “kanun ve ana sözleşme hükümleri içinde kooperatifin
faaliyetini yöneten ve onu temsil eden icra organıdır.” Aynı maddede Yönetim
Kurulunun Başlıca Görev ve Yetkileri şu şekilde sayılmış: 1-Kooperatifin
amaçlarına, ortakların menfaatlerine ve genel kurulca belirlenen esaslara uygun
arsa bulmak, arsa alımına ilişkin işlemleri yürütmek, arsayı tapu devri veya
tapuya şerh verdirilecek satış vaadi sözleşmesi ile satın almak, imar planı ile
arsaların parselasyonunu yaptırmak, (EN BAŞTA OLMUŞTU) 2-Yıllık bilânço ile
gelir-gider hesabının hazırlanmasını sağlamak, (YAPILIYOR) 3-Ortaklar ile
ortak olmak için başvuranların ana sözleşmede belirtilen şartları taşıyıp
taşımadıkları araştırmak, (İNŞALLAH YAPILIYORDUR)
4-Alınan arsada yaptırılacak konutlar ve diğer tesisler için gerekli plan,
proje ve haritalar yaptırmak, (EN BAŞTA OLMUŞTU) kooperatifin amaçlarının
gerçekleşmesinde kullanılmak üzere ilgili kuruluşlardan borç para almak, (HİÇ OLMADI) 5-Kredi alma işlerinde,
kooperatife kredi açacak müesseselere olan taahhüt ve vecibelerinden ortakları
haberdar etmek, (GEREKMEDİ) 6-Satın alınacak arsa ile bunlar üzerinde yapılacak
konutların bedellerini gerek sermaye mevcudundan, gerekse ortakların veya kredi
kuruluşlarının verdikleri paralardan ödemek, (EN BAŞTA OLMUŞTU) 7-Kooperatife
yapılan bağışları kooperatif amacına uygun işlerde kullanmak, (BEN HATIRLAMIYORUM) 8-Bakanlıkça
istenecek her türlü evrak ve vesaiki ibraz etmek, bilgi vermek ve denetim için
gönderilen yetkili elemanlara gerekli kolaylığı göstermek, (OLUYORDUR HERHALDE,
OLMAZSA SIKINTI ÇIKARDI) 9-Kooperatifi resmi dairelerde mahkemelerde ve üçüncü
şahıslara karşı temsil etmek, (YAPILIYOR) 10-İbra etmek, dava açmak, sulh olmak
veya davadan vazgeçmek, (YAPILIYOR) 11-Genel kuruldan karar almak şartı ile
kooperatifin taşınır ve taşınmaz mallarını satmak, rehine koymak veya
mülkiyetlerini aktarmak, (HİÇ OLMADI) 12-
Doğacak sorumluluk yönetim kuruluna ait olmak üzere kendi ortakları arasından
veya hariçten bir veya birkaç kişiyi kooperatifi ilzam edecek tasarruflarda
bulunmaya veya muayyen işlerde kooperatifi temsil etmeye yetkili kılmak. (avukat,
mali müşavir vb. gibi YAPILIYOR)
Dikkat ettiniz mi? 2.nci bendde
sözü geçen “Yıllık bilânço ile
gelir-gider hesabının hazırlanmasını sağlamak” tan başka görev ve yetkiler anlamında
dikkate değer bir şey kalmamış. Ortada sadece kooperatif amacı olan 6.maddede
sayılan “2-Yaptırılan konutların
mülkiyetini bu ana sözleşmede yazılı esaslara göre ortaklarına
aktarır.(YAPMADI) 3-Ortaklarının sosyal, kültürel ve ekonomik ihtiyaçlarını
karşılamak üzere gerekli tesisleri kurar, bu tesisleri işletir veya kiraya
verir. (YAPIYOR)” ile 23.ncü madde kapsamında Genel kurul tarafından alınan “10- İmalat ve inşaat işlerinin yaptırılma
yöntemini kararlaştırmak, (YAPILIYOR) 12-Kooperatifin dağılması hakkında karar
vermek, tasfiye kurulunu seçmek, (OLMADI) 13-Kanun ve ana sözleşme ile genel
kurula tanınmış olan diğer konular hakkında karar vermek” (OLMADI)” noktasında
dolaylı görevler kalıyor. Sizce de şaşırtıcı
değil mi?
Ha bir de 48.nci maddede sayılan “Sorumluluk
ve Yasak Muameleler” meselesi var. Söz konusu madde; “Yönetim kurulu, kooperatif işlerinin
yönetimi için gereken titizliği gösterir ve kooperatifin başarısı ve gelişmesi
yolunda bütün gayretini sarf eder” ifadesiyle başlıyor. İkinci cümle
dikkat çekici: “Üyeler, yönetim
kurulundaki faaliyetleri sırasında öğrendikleri ticaret veya işletme sırlarını
saklamakla yükümlüdürler”. Bunun ne demek olduğu, pratikte nasıl kullanıldığı
yoruma açık. “Ticari sır” kavramı için özel bir kanun yok. Ticaret kanununa
yapılan atıflar ve konuya ilişkin bazı içtihatlar var elbette. Ancak pratikte
yönetim kurulunun yorumuna bağlı gibi duruyor. Ticari sırdır diyorlarsa öyledir,
çünkü sorumlulukları var. Açıklamaları halinde de aksine bir durum geliştiğinde
üyelerin onun ticari bir sır olmadığını açıklamaları gerekiyor.
Maddenin geri kalan bölümü ise; “gerekli defter ve belgeler ile genel kurul
evraklarının ve ortak listelerinin muntazam hazırlanıp, tutulup, saklanmasından
ve gelir-gider hesabı ile yıllık bilânçonun kanuni hükümlerine uygun olarak
hazırlanıp incelemek üzere denetçilere verilmesinden”, “ortaklık işlemleri dışında kendisi veya
başkası namına, bizzat veya dolaylı olarak kooperatifle kooperatif konusuna
giren bir ticari muamele yapamayacaklarından”, “Genel kurulun devredemeyeceği yetkilerini kullanamayacaklarından”, “kendi kusurlarından ileri gelen zararlardan
müteselsil en sorumlu olup, kooperatife tazmin edeceklerinden, Kusurlu
olmadığını ispat eden üyeler ile karara muhalif kalıp durumu hemen denetim
kuruluna yazılı olarak bildiren veya özrü nedeniyle toplantıda hazır bulunmayan
üyelerin sorumluluktan kurtulacağından” ve “Görevi sona eren üyenin iş gördüğü zamana ait sorumluluğu ayrılış
tarihinden itibaren beş yıl devam edeceğinden” bahsediyor.
Ana sözleşmemizin 54.ncü maddesinde
de ortaklarımızın çoğunun bilir bilmez yorum yapıp konuştukları “denetçilerin” başlıca
görevleri ve yetkileri de sayılmış durumda. Buna göre Denetim kurulunun; “1-Yıllık bilânço ve sonuç hesaplarını
inceleyerek bu husustaki görüşlerini birlikte veya tek başına genel kurula bir
raporla bildirmek, (YAPILIYOR) 2-Kooperatif işlemlerinden bilgi edinmek ve
gerekli kayıtların düzenli olarak tutulmasını sağlamak amacıyla en az üç ayda
bir defa kooperatifin defterlerini incelemek, (YAPILIYOR) 3- En az üç ayda bir
defa kooperatifin nakit mevcudu ile menkul değerlerini kontrol etmek, (YAPILIYOR)
4-Bütçe, bilânço ve gelir-gider cetvelini denetlemek, (YAPILIYOR)5-Yönetim
kurulunun ihmali halinde genel kurulu olağan veya olağanüstü toplantıya davet
etmek, (HİÇ OLMADI) 6-Yönetim Kurulu üyelerinin kanun ve ana sözleşme hükümleri
ile iyi niyet esaslarına uygun davranmalarına nezaret etmek, (HERHALDE ÖYLEDİR)
7-Yönetim Kurulu üyelerinin gerekli şartları taşıyıp taşımadıklarını
araştırmak, toplantı nisabının kaybedilmesi halinde boşalan bu üyeliklere
geciktirmeden yeteri kadar üye çağırmak, (KURAL BU AMA PRATİKTE PEK OLDUĞUNU
SANMIYORUM,YİNE DE YAPILDIĞINI VARSAYABİLİRİZ) 8-Alınan arsaya ilişkin proje, altyapı ve
inşaat işlerinin usulüne uygun yürütülmesini temin en bunlarla ilgili hesap ve
işlemleri denetlemek,(ARTIK ÇOK GERİLERDE KALDI) 9-Kooperatif ortaklarının,
yönetim kurulu üyeleri ve kooperatif personeli hakkındaki şikâyetlerini
incelemek ve inceleme sonucu yıllık raporunda açıklamak, (BELKİ OLMUŞTUR, BEN
HATIRLAMIYORUM) 10-Uygun gördükleri teklifleri yönetim kurulu ve genel kurul
toplantıları gündemlerine koydurmak (BİR İKİ KEZ OLDUĞUNU SANIYORUM)” şeklinde
görev ve yetkileri var.
Görüldüğü gibi denetim kurullarının
genellikle resmi defter ve finansal belgeleri inceleme-raporlama görevleri var.
Ancak bunun dışında “5-Yönetim
kurulunun ihmali halinde genel kurulu olağan veya olağanüstü toplantıya davet
etmek, (HİÇ OLMADI) 9-Kooperatif ortaklarının, yönetim kurulu üyeleri ve
kooperatif personeli hakkındaki şikâyetlerini incelemek ve inceleme sonucu
yıllık raporunda açıklamak, (BELKİ OLMUŞTUR, BEN HATIRLAMIYORUM) 10-Uygun
gördükleri teklifleri yönetim kurulu ve genel kurul toplantıları gündemlerine
koydurmak (BİR İKİ KEZ OLDUĞUNU SANIYORUM)” gibi gerçekten dikkat çekici olağanüstü
görev ve yetkileri de bulunuyor.
Bunun yanında aynı maddenin
devamında Denetim kurulu üyelerinin; “görevleri
çerçevesinde işlerin yürütülmesinde gördükleri noksanlıkları, kanun ve ana
sözleşmeye aykırı hareketleri bundan sorumlu olanları bağlı bulundukları organa
ve gerekli hallerde aynı zamanda genel kurula haber vermekle yükümlü” oldukları
da belirtilmiş. Denetim kurulu üyeleri “kendilerine kanun ve ana sözleşme ile verilen görev ve yetkileri,
gerektiğinde tek başlarına da kullanabilirler”. Ayrıca aynı madde Denetim kurulu
üyelerinin, “yönetim ve genel
kurul toplantılarına katılacaklarını, ancak, yönetim kurulu toplantılarında oy
kullanamayacaklarını” da belirtiyor.
Denetim kurulunun “Sorumlulukları” 55. Maddede düzenlenmiş: “Denetim kurulu üyeleri, kanun ve ana sözleşme ile kendilerine yükletilen görevleri hiç veya gereği gibi yapmamalarından doğan zararlardan dolayı kusursuz olduklarını ispat etmedikçe müteselsilen sorumludurlar. Bunlar, görevleri sırasında öğrendikleri ve açıklanmasında kooperatif veya ortaklar için zarar umulan hususları açıklayamazlar. Ayrıca, ortaklık işlemleri dışında kendi şahıslarını ilgilendiren hususlarda kooperatifle iş yapamazlar.” Bu kurallar yönetim kuruluna benziyor. Ancak sorumluluk süresi belirtilmemiş. Sadece "kanun ve ana sözleşme ile kendilerine yükletilen görevleri hiç veya gereği gibi yapmamalarından doğan zararlardan dolayı kusursuz olduklarını ispat etmedikçe müteselsilen sorumludurlar" deniyor. Biz bunu şöyle anlıyoruz: denetim kurulu genel kurulda ibra edildi mi artık sorumluluktan kurtuluyor. Ama yönetim kurulu öyle değil.
Son günlerde üzerinde epey tartışılan,
Proje, Altyapı ve İnşaat İşleri de ana sözleşmede ihmal edilmemiş. 60.ncı madde
bu konuyu içeriyor: “Alınan arsaya
ilişkin proje, altyapı ve inşaat işlerinin yaptırılma usulü genel kurulca
tespit edilir. Yukarıdaki işlerin yaptırılmasında; ihale veya emanet usulünden
hangisinin uygulanacağı, ihale usulünün kabulü halinde bunun kapalı teklif
usulü, açık teklif usulü, pazarlık usulü veya yarışma usulü suretiyle
yürütüleceği, ihale komisyonunun nasıl teşkil edeceği, emanet usulünün tercih
edilmesi halinde ise emanet komisyonunun kimlerden oluşturulacağı hususları
genel kurul kararında belirtilir. Sözü geçen işlerin belirlenen usule, proje,
şartname ve iş programlarına göre yürütülüp sonuçlandırılmasından yönetim
kurulu üyeleri müteselsil en sorumlu olup, denetim kurulu üyeleri de buna
ilişkin hesap ve işlemleri tetkik ve denetlemekle yükümlüdür.”
Şaşırtıcı olan husus maddenin Proje,
Altyapı ve İnşaat İşlerinden kastı “Alınan arsaya ilişkin proje, altyapı ve
inşaat işleri” olması. Yani tam 40 yıl öncesinin işlerinden bahsediyor. Ancak bu
madde bu güne kadar yorum suretiyle defalarca sonraki alt yapı ve üst yapı
işleri için kullanıldı. Doğru mu değil mi tartışmasına girmem. Ama şunu söylemek
isterim; “Şayet bir an önce ferdi mülkiyete geçip kooperatifi sona erdirip/yada
şeklini değiştirmezsek daha çok bu yorumu yapıp cebimizden alt yapı üst yapı
paraları ödeyeceğiz.”
Yol yürüyenler çakırdikenlerini
bilir. Acısını tanırlar. Sinsiliğini, batınca fark edildiğini yaşamışlardır.
Önemsemediğiniz, hiç dikkate almadığınız bir şeydir. Adeta nohut büyüklüğünde
küçük bir mayın gibi sarı sivri dikenlerle donanmıştır. Toprağa hangi yanıyla
düşerse düşsün ayağınıza batacak şekilde dururlar. Rüzgârla yola gelişigüzel
saçılmışlar ve kuru otlar arasında kendilerini kamufle etmişlerdir. Daha büyük engellere hazırlanmışken o küçücük şey ayağınıza batınca doğrusu
canınız epey acır. İnsan dili de çakırdikenine benzer biliyor musunuz?
Bir Ezop masalında dile
getirildiği gibi o; hem dünyanın en tatlı şeyi, hem de en acı olanıdır.
Yumuşacık, küçücük bir şeyin bu kadar hain, bu kadar şeytani, bu kadar akrep
olabileceğini ancak batınca anlar insan. Yola serpilen çakırdikenleri gibi her
adımda canınızı yakar. Vesvese ve kibir baronları ise hep uzaktan seyrederler
olan biteni. Yetinmezler, bir de etrafa “Ben demiştim” edasıyla hareket
çekerler. Olumsuzluklara bizzat neden olanların düzeltmek için hiç çaba
harcamaması insanın zoruna gider. Ya da sanki her konuya vakıfmış da onlar
devlet sırrıymış gibi tavırlara girip, bilgi ve katkı vermemeleri insanı
çileden çıkarır. Ortada duran sorunların birinci elden ilgilisi ve sorumlusu
oldukları halde çözüm çabalarına uzak durmaları başkalarını da engeller.
64 yaşımdayım. Benim gibi bu kooperatifin
43 yılını yaşamış hayatta kaç ortağı var bilemiyorum. Ama birer birer yaprak
dökümü gibi azaldığımızı da görüyorum. Maksadım kooperatifin geçmişini bilmeyen
gençlerimizi, sonradan aramıza katılanları aydınlatabilmek. Yaşı benim gibi
olup da unutanlara da hatırlatabilmek. En azından geleceğe bir mektup bırakabilmek.
Ben köy çocuğuyum, çakırdikenini
iyi bilir, acısını hatırlarım. Hayatım boyunca da “acı söz” ile “tatlı dil”
arasındaki farkı yaşadıklarımla anladım biliyorum. Bu saatten sonra ne
çakırdikeni olurum, ne de kem söz sahibi. Yapabiliyorsam sadece ve sadece iyilik
üzere olmak, yazmak, söylemek isterim.
Şu sorumu unutmayın “Biz
görevimizi yerine getirmediğimiz için düşünmek bile istemediğimiz devasa bir meseleyi
çocuklarımıza, kooperatife yeni girmiş hiçbir şeyden haberi olmayan insanlara
mı bırakacağız?” İşte görüyorsunuz ki kooperatif amacını tamamlamış, ferdi
mülkiyete geçmekten başka işimiz kalmamıştır. Son görevimizi yapıp “dağılma/ya
da şekil değiştirme” kararını almayı daha ne kadar erteleyebiliriz? Neticede
2038’de 60 yıl da bittiğinde bir 20 yıl daha mı ek süre isteyeceğiz? Böyle
yapmak, üzerinde yaşadığımız alanı “özel mülk” kutsiyetiyle duvarlarla çevirmek
anlamına gelmeyecek mi? Geciktiğimiz her yıl daha fazla vergi, daha fazla alt
yapı üst yapı maliyetleri ve daha fazla şikayete neden olmayacak mı?
Çaresiz “site yönetimi”ne geçene
kadar işte sizlere bir bölümünü açıklamaya çalıştığım kooperatif mevzuatıyla iş
göreceğiz. Bunlara 1163 sayılı yasada yapılan son değişiklik de dahil. Biliyorsunuz
Orjan postasının ilk yazısında bunları birer birer açıklamıştım. Şimdi yeri
geldi bir kez daha özetleyeyim:
“1) Yönetim kurulu yıllık faaliyet raporu, gelir gider farkı hesapları,
bilanço ve denetçi raporlarının ortaklar tarafından elektronik ortamda da
incelenebilmesine imkan sağlandı.2) Genel kurul toplantılarının birleştirilme
süresi üç yıldan iki yıla indirildi ve genel kurul toplantılarının elektronik
ortamda yapılabilmesi geldi. 3) Kooperatif ortaklıklarına, kooperatif bilgi
sistemi üzerinden genel kurula katılma hakkını haiz ortaklıkları gösterir
listeye erişim yetkisi tanındı.4) Kooperatiflerin, yönetim kurulu asil ve
yedekleri ile Denetim Kurullarına bakanlığın eğitim programını tamamlama
zorunluluğu getirildi.5) Kooperatifin işlem ve hesaplarını tetkik eden denetçilerin
seçilmelerine ilişkin esas ve usuller düzenlendi ve belirlenecek kooperatiflere
dış denetim yaptırılma zorunluluğu geldi.6) Kooperatiflere genel kurul
toplantılarından en az on beş gün önce ilgili Bakanlıktan temsilci talebinde
bulunma zorunluluğu getirildi. 7) Ticaret Bakanlığı tarafından oluşturulacak
Kooperatif Bilgi Sisteminin niteliği ve kapsamının belirlenmesi ile ortaklar
listesinin bilgi sisteminden alınacağına ve elektronik genel kurul
yapabileceğine, yönetim ve denetim kurulu üyelerine yönelik eğitim şartına, üst
üste iki dönem yönetim kurulu üyeliği yapanların tekrar seçilmelerine ilişkin
dönem sınırı getirilmesine ve belirlenecek kooperatiflerin zorunlu dış denetime
tabi tutulacağına ilişkin hükümlerle ilgili Ticaret Bakanlığınca çıkarılacak
bir yönetmelik yayımlanması öngörüldü.”
Amacı fiilen sona ermiş, görev ve yetkileri sınırlı kalmış olmasına rağmen yaklaşık 20 yıldır ferdi mülkiyete geçirilememiş olmamız yenilir yutulur bir ihmal değil. Ama kuşkusuz bugün çoğu aramızda bulunmayan insanlara bunu bize neden yaptınız? diyemeyiz. Ancak gelecekte orjan’da yaşayanların hakkımızda böyle düşünmesini engellemek elimizde. Bu yüzden inşallah gelecek hafta daha 80’li yıllarda tapuda tescil edilmiş, ama o günden bu yana bir kenarda unuttuğumuz “Yönetim plan”ıyla devam edeceğiz. Orada çok daha şaşırtıcı gerçekler duyacaksınız. Hoşça kalın.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder