18 Haziran 2021 15:30 Cuma CORONA GÜNLERİ.................................2021 kronolojisi (I)

2021 ilk üç ayında neler oldu?

Bugün Coronavirüs salgınının ülkemizde 463.ncü günü. Hiç kuşkusuz olup bitenler sadece Corona ile ilgili değil. Siyasi, ekonomik ve sosyal pek çok gelişme de yaşıyoruz aynı zamanda. Her ne kadar Coronavirüs ve aşılama çevresinde yoğunlaşıyorsam da arada farklı konuları da değerlendirmeye çalışıyorum.

Örneğin bugün-yarın 2021'in ilk yarısında kronolojik olarak dünyada ve Türkiye'de neler olduğunu aktaracağım. Elbette bu bilgiler derleme niteliğinde. Gazetelerde ya da internette yayınlanmış bilgiler. Bu sebepten eğer yanlış ya da eksik şeyler paylaşmışsam şimdiden af dilerim.

Bugün senenin ilk üç ayı; Ocak-Şubat ve Mart aylarında gerçekleşen gelişmeleri sıralıyorum. Yarın da Nisan, Mayıs ve Haziran ayları olacak.

Ocak:

1 Ocak - Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, İngiltere kaynaklı mutasyon geçirmiş COVID-19'un Türkiye'de de tespit edildiğini açıkladı. Koca’nın açıklamasına göre, önlem amacıyla İngiltere’den Türkiye’ye girişler geçici olarak durduruldu.

2 Ocak: Amerika’da Colorado, California ve Florida eyaletlerinde Corona virüsünün mutasyona uğramış yeni türü tespit edilirken, ülkede virüse yakalananların sayısı 20 milyonu ölenlerse 350 bini aştı. Hindistan’da iki aşıya onay çıktı. AstraZeneca/Oxford aşısı ve yerli üretim bir başka aşıyla ülkede 300 milyon kişinin aşılanması planlanıyor.

4 Ocak - Melih Bulu'nun Boğaziçi Üniversitesi'ne rektör olarak atanması muhalif bazı gruplar tarafından protesto edildi. Olaylar "Boğaziçi Üniversitesi protestoları" olarak hatırlanacak.

5 Ocak - Almanya’da iki aydan beri alınan sıkı önlemlere ve son günlerde yeni vakalarda kaydedilen hafif düşüşe rağmen Corona virüsüne karşı verilen mücadelede hissedilir bir rahatlama olmadı. Bu nedenle kısıtlamaların 31 Ocak’a kadar uzatılması ve önlemlerin kısmen daha da sertleştirilmesi kararlaştırıldı.

6 Ocak - Avrupa Birliği İlaç Dairesi (EMA) Amerikan ilaç firması Moderna'nın geliştirdiği Corona virüsü aşısına yeşil ışık yaktı.

7 Ocak - Brezilya’da Corona virüsünden hayatını kaybedenlerin sayısı 200 bini geçti. Brezilya, dünya genelinde ABD’den sonra en fazla can kaybının yaşandığı ülke.

8 Ocak - Türksat 5A uydusu, milli imkanlarla Türkiye'de birleştirilip, Falcon 9 roketiyle Cape Canaveral'den Türkiye saati ile 05:15'te uzaya gönderildi.

9 Ocak - Corona virüsü nedeniyle hayatını kaybeden ilk kişi olarak kayıtlara geçen kişinin ölüm tarihi Çinli yetkililerin bildirdiğine göre 9 Ocak 2020’ydi. Bu tarihin yıl dönümünde dünya genelinde can kaybı 370 bine dayandı.

10 Ocak - Ankara'nın Kalecik ilçesinde saat 22.53'te Richter ölçeği'ne göre 4,5 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Ünlü Türk mimar ve siyasî Ahmet Vefik Alp vefat etti. Japonya Sağlık Bakanlığı, Brezilya’dan seyahat eden üç kişide, Corona virüsünün yeni bir varyantını tespit etti.

11 Ocak - BioNTech şirketinin kurucusu ve CEO’su Uğur Şahin, Corona virüsü salgınına karşı geliştirdikleri "Comirnaty" adlı aşının üretiminde, 2021 hedefinin 2 milyar doz olduğunu duyurdu.

13 Ocak - İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, Çin aşısı CoronaVac'a acil kullanım onayı verdi. İlk aşı Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ve Bilim Kurulu üyelerine yapıldı.

14 Ocak - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, CoronaVac aşısı oldu.

15 Ocak - Fransa’da hükümet Corona virüsünün hızla yayılan İngiltere ve Güney Afrika türünü engellemek için yeni önlemler açıkladı.

16 Ocak - Seçilmiş Başkan Joe Biden, yönetiminin Corona virüsü aşı dağıtım planını açıkladı.

17 Ocak - Brezilya Oxford/AstraZeneca ve Çin’in CoronaVac aşısına acil kullanım ruhsatı verdi. Böylelikle Latin Amerika’nın en büyük ülkesinde aşılama programının başlamasının önü açıldı.

18 Ocak - Dünya Sağlık Örgütü Başkanı, Corona virüsü aşılarının küresel çapta daha adil bir sistem çerçevesinde dağıtılması gerektiğini söyledi ve "Zengin ülkelerin aşıları yoksul ülkelerle paylaşmaları gerekiyor" dedi.

20 Ocak - Almanya’da 31 Ocak’a kadar geçerli olan Corona virüsü kısıtlamalarının kısmen sertleştirilerek 14 Şubat’a kadar uzatılmasına karar verildi.

21 Ocak - Amerika’nın, Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) yeniden katılımının ardından, örgütün yoksul ülkelere Corona aşısı dağıtımı programı COVAX’e de katılacağı açıklandı.Yavuz Bahadıroğlu vefat etti. Kendisi ünlü ve üretken bir yazardı.

22 Ocak - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ikinci parti CoronaVac aşısı için Çin'den onay alındığını ve 10 milyon doz aşının bu hafta sonunda Türkiye'ye ulaşabileceğini söyledi.

23 Ocak - Amerika’nın yeni başkanı Joe Biden’ın yemin töreni için devreye sokulan güvenlik önlemleri kapsamında geçen hafta başkent Washington’da görevlendirilen Ulusal Muhafızlar arasında 150 ila 200’ünün Corona virüsü testleri pozitif çıktı.

25 Ocak - ABD Başkanı Joe Biden Corona virüsü salgınıyla mücadele kapsamında, Brezilya, İrlanda, İngiltere ve 26 Avrupa ülkesine yönelik seyahat yasaklarını yeniden yürürlüğe koydu. Listeye Güney Afrika da eklendi.

27 Ocak - Tüm dünyada kayıtlara geçen Corona virüsü vaka sayısı 100 milyonu, can kaybı ise 2 milyon 200 bini aştı. Amerika, Brezilya, Hindistan ve Meksika'nın ardından can kaybının 100 bini geçtiği ülkeler listesine İngiltere de eklendi.

29 Ocak - Almanya, mutasyona uğramış Corona virüs türlerine karşı yeni seyahat kısıtlamaları 17 Şubat'a kadar geçerli olacak.

31 Ocak - Belçika’nın başkenti Brüksel’de Corona virüsü kısıtlamalarına tepki gösteren protestocular izinsiz gösteri düzenledi. Polis 300 kadar göstericiyi tutukladı.

Şubat:

1 Şubat - ABD’de toplu taşıma araçları ve mekanlarının tamamına yakınında yüz maskesi takılması zorunlu hale geldi.

2 Şubat - Tıp dergisi Lancet’ta yayınlanan kapsamlı bir araştırmanın ilk sonuçlarına göre Rus bilim adamları, geliştirdikleri Sputnik-V aşısının Corona virüsüne karşı güvenli ve yüzde 91 etkili olduğunu açıkladı.

3 Şubat - Sağlık sistemi, sosyal güvenceler, ekonomik kriz gibi sorunlardan dolayı her dört can kaybından en az birinin yaşandığı Latin Amerika’da kayıt altına alınan ölü sayısı 603 bin 12’ye ulaştı. Latin Amerika, Avrupa’dan sonra en fazla ölümün yaşandığı yer konumunda.

5 Şubat - ABD’de Biden yönetimi Savunma Bakanlığı’nın, aktif görevdeki 1.100 ordu mensubunu Corona virüsü dağıtım çalışmalarına destek için görevlendirdiğini açıkladı.

6 Şubat - Çinli Sinovac firmasına göre Brezilya ve Türkiye’de Corona virüsü aşısının ileri safha deneyleri aşının hastaneye kaldırılma ve ölümü yüzde 100 önlediğini gösteriyor.

7 Şubat - İran geliştirdiği ikinci Corona virüsü aşısını insanlar üzerinde denemeye başladıklarını açıkladı.

8 Şubat - Güney Afrika, AstraZeneca aşısıyla yürütülen kitlesel aşı kampanyasını askıya aldı.

9 Şubat - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Millî Uzay Programı'nı açıkladı. Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) Çin’i ziyaret eden ekibi, çalışmalarını tamamlama hazırlığında. Corona virüsünün ortaya çıkışıyla ilgili araştırma yürüten ekip, virüsün Çin’deki bir laboratuvardan sızma ihtimalinin düşük olduğu kanısına vardı. WHO uzmanları, virüsün bir hayvandan insanlara bulaştığı tezinin çok daha muhtemel olduğu görüşünde.

10 Şubat - Almanya’da 14 Şubat’a kadar geçerli olan Corona virüsü salgını kısıtlamalarının 7 Mart’a kadar uzatılmasına karar verildi. Pençe-Kartal 2 Operasyonu: Günün ilk saatlerinde Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından Türkiye sınırına 40 kilometre uzaklıktaki Gara bölgesinde bulunan Siyana'ya hava indirme yapılarak PKK'ya karşı Pençe Kartal-2 Operasyonu başlatıldı.

11 Şubat - ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) uzmanları tarafından yapılan araştırmalara göre, çift maske kullanılması ve maskenin yüze tam oturduğundan emin olunması, kişinin Corona virüsüne maruz kalma olasılığını önemli ölçüde azaltıyor.

12 Şubat - Başkan Joe Biden 200 milyon doz aşı daha satın aldığını açıkladı.

13 Şubat - Pençe-Kartal 2 Operasyonu'nun başlaması üzerine, PKK, mağarada alıkoyduğu 13 kişiyi öldürdü. Bu olay basında "Gara Katliamı" olarak nitelendirildi. Eski İstanbul Büyükşehir Belediye başkanı Kadir Topbaş vefat etti.

14 Şubat - Amerika’da son günlerde günlük ortalama Corona vaka sayısı aylar sonra ilk defa 100 binin altına düştü.​Aralık ayının önemli bir bölümünde günlük ortalama vaka sayısı 200 bin, Ocak ayı boyunca ise bu rakam 250 bin civarındaydı. ​

15 Şubat - Dünya Sağlık Örgütü (WHO), AstraZeneca firmasıyla Oxford Üniversitesi’nin ortak geliştirdiği Corona virüsü aşısına acil durum onayı verdi. AstraZeneca’nın aşılarından biri Güney Kore firması SKBio, diğeri de Hindistan Serum Enstitüsü ile ortak geliştirildi. Aşıların 18 yaş üzeri bireyler için uygun olduğu ve kurumun yoksul ve düşük gelirli ülkelere aşı tedariği için başlattığı COVAX programı kapsamında dağıtılacağı belirtildi.

16 Şubat - Türk psikolog ve yazar Doğan Cüceloğlu vefat etti.

17 Şubat - Avrupa Birliği, Amerikan biyoteknoloji firması Moderna'nın geliştirdiği Corona virüsü aşısından 300 milyon doz satın almak için anlaşma yaptığını bildirdi.

20 Şubat - İngiltere, BM Güvenlik Konseyi'ne sunduğu bir karar tasarısıyla, çatışma bölgelerinde yaşayanların da aşılanabilmesi için tüm tarafların acilen çatışmalara insani ara vermesini talep etti.​

22 Şubat - Johns Hopkins Üniversitesi verilerine göre Amerika'da Corona virüsü pandemisi nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı yarım milyonu aştı. Bu sayı Amerika'da 2019 yılında kronik alt solunum yolu hastalıkları, inme, Alzheimer, grip ve zatürrenin yol açtığı ölüm vakalarının toplamından fazla.

26 Şubat - Fransa'da, Corona virüsü salgınının İngiltere ve Güney Afrika varyantlarının hızla yayılması nedeniyle vaka sayıları 30 bini aştı. Aralarında başkent Paris'in de bulunduğu 20 il gözlem altında.​

27 Şubat - Amerikan ilaç firması Johnson & Johnson (J&J) tarafından geliştirilen tek dozluk aşı, Amerika’da acil kullanım izni alan üçüncü Corona virüsü aşısı oldu.

Mart:

1 Mart - Tedbirli normalleşme, risk değerlendirme kriterlerine göre 4'e ayrılmış illerde kademeli olarak başladı.

2 Mart - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İnsan Hakları Eylem Planı'nı açıkladı. Dünya Sağlık Örgütü’nün yoksul ülkelere Corona virüsü aşısı sağlanması için başlattığı COVAX programı, Mayıs ayı sonuna kadar 142 ülkeye 237 milyon doz AstraZeneca aşısı göndereceğini açıkladı.

3 Mart - Hacettepe Üniversitesi’nin Türkiye’de gönüllüler üzerindeki çalışmasına göre, Çin şirketi Sinovac’ın ürettiği CoronaVac aşısının etkinlik oranı yüzde 83,5 oldu​.

4 Mart - Bingöl'den Tatvan'a gitmek için kalkan bir Eurocopter Cougar tipi askerî bir helikopter düştü. Helikopterin içinde bulunan 8. Kolordu Komutanı Osman Erbaş'ın da aralarında bulunduğu 11 asker şehit oldu.

6 Mart - Salgın ilk ortaya çıktığında Avrupa'da Corona virüsün merkez üssü haline gelen İtalya'da neredeyse bir yıl sonra vaka sayısı 3 milyonu aştı. 99 binden fazla can kaybının olduğu ülkede vakalardaki artışın, virüsün İngiltere'den yayılan yeni varyantı nedeniyle olduğu tahmin ediliyor.

8 Mart - ​Corona virüsü aşısını olanların küçük gruplar içinde diğer aşılanmış kişilerle maske takmadan biraraya gelebilecekleri açıklandı. Ancak yetkili, aşı olanların evlerinin dışında yine de maske takmaya devam etmeleri tavsiyesinde bulundu. "Seksenler" dizisinin "Fehmi abisi" oyuncu Rasim Öztekin vefat etti.

9 Mart - Yeni bir laboratuvar çalışması Pfizer ve BioNTech firmalarının aşısının Corona virüsünün ilk kez Brezilya’da ortaya çıkan varyantına karşı etkili olduğunu ortaya koydu.

10 Mart - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya devlet başkanı Vladimir Putin'in video konferans yöntemiyle katıldığı törende Akkuyu Nükleer Güç Santrali'nde 3. reaktörün temeli atıldı.

11 Mart - Dünya Sağlık Örgütü, Corona virüsü salgınını pandemi ilan edeli bir yıl oldu.

12 Mart - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Ekonomi Reform paketini açıkladı. Ecza firması Novavax, Corona virüsü aşısının, virüsün Çin’den dünyaya yayılan orijinal türünü önlemede yüzde 96 etkili olduğunu bildirdi.

15 Mart - Danimarka ve Norveç'te iki sağlık görevlisinin yaşamını yitirmesi, bazı kişilerde de "kan pıhtılaşması ve tromboz" vakalarının görülmesi üzerine Avrupa ülkeleri, AstraZeneca aşısının kullanımını "önlem amaçlı" askıya aldı.

16 Mart - Çin'de acil kullanım onayı alan Corona virüsü aşılarının sayısı beşe yükseldi. Çin Hastalık Kontrol Merkezi tarafından geliştirilen aşı, ülkede acil kullanım onayı alan son aşı oldu. ​

19 Mart - ABD'de Başkan Joe Biden'ın göreve gelmesinin ardından ilk 100 günde 100 milyon Corona virüsü aşısı hedefi, 58'inci günde aşıldı.

20 Mart - Resmî Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile İstanbul Sözleşmesi'nin Türkiye bakımından feshedilmesine karar verildi. Almanya, Hırvatistan, Sırbistan ve Karadağ'da Corona virüsü tedbirlerine karşı protestolar düzenlendi.

23 Mart - Türkiye’de Corona virüsü vakaları ve salgına bağlı ölümlerde ciddi artış yaşanıyor. Sağlık Bakanlığı’nın yayınladığı verilere göre, son 24 saatte 26 bin 182 kişinin Corona virüsü testi pozitif çıktı, 138 kişi vefat etti.

25 Mart - Amerikan Pfizer firmasıyla Alman ortağı BioNTech, Corona virüsüne karşı geliştirdikleri aşıyı 12 yaş altı çocuklar üzerinde denemeye başladı.

26 Mart - Johns Hopkins Üniversitesi verilerine göre Corona virüsü kaynaklı vaka sayıları tüm dünyada 125,5 milyonu aştı. ABD, 30 milyonun üzerinde vaka sayısıyla ilk sırada. 12,3 milyon vaka ile ikinci sırada olan Brezilya’yı 11,8 milyon vakayla Hindistan izliyor. ​

27 Mart - ABD’de en az 140 milyon doz aşının yapıldığı açıklandı.

30 Mart - Çin yönetimiyle Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) ortak yürüttüğü Corona virüsü araştırmasının sonucunda, virüsün yarasalardan insanlara başka bir hayvanın vasıtasıyla bulaşma ihtimalinin en muhtemel senaryo olduğu tespitine varıldı.