16 Ekim 2020 Cuma 23:00 CORONA GÜNLERİ.............................Dünya ve Türkiye

Sayılarla pandemi

Tüm dünyada 13 Ekim itibariyle vaka sayısı 38.599.508’a ulaşmış vaziyette. Sadece son 24 saatte günlük vaka sayısı 269.975 olmuş. Bu rakam 12 Ekimde 311.764, 11 Ekimde 352.372, 10 Ekimde ise 408.988 idi. O günkü vaka şimdiye kadar görülmüş en fazla vaka sayısı olarak kayıtlara geçti. Vakaların dünya nüfusuna kıyasen 1 milyon kişiye düşen vaka sayısı 4.964 olarak hesaplanmış.

Dünya genelinde ölümler ise 1 milyonu geçmiş (1.093.548) durumda. Ölüm oranı şu anda %2,8 görünüyor. Bunun anlamı ise hastalığa yakalanan her 1 milyon kişiden 28.000’i ölüyor demek. Buna karşılık dünya nüfusunun genelini hesaba katarsak bugüne kadar ölenler her 1 milyon başına 141 kişi olarak hesaplanıyor.

Ülkemizde 14 Ekim itibariyle vaka sayısı 340.450 olmuştu. O gün son 24 saatte günlük vaka sayısı ise 1.671 idi. Bu rakam 10 Ekimde 1.649, 11 Ekimde 1.502, 12 Ekimde ise 1.614, 13 Ekimde 1.612 idi. Bugün, yani 15 Ekim itibariyle vaka sayısı 1.693 oldu. Bu tablo 25 Ağustostan (1.512) bu yana 1500-1600 bandında seyrediyor. Sadece 23 Eylülde 1.767 olmuştu. Türkiyenin en yüksek sayıları Nisan ayında (4 Nisan 3.013, 7 Nisan 3.892, 11 Nisan 5.138, 16 Nisan 4.801, 20 Nisan 4.674, 21 Nisan 4.611) görülmüştü. Hatta 11 Nisandaki 5.138 vaka sayısı şu ana kadar geçilmiş değil.

Türkiyede nüfusumuza göre 1 milyon kişiye düşen vaka sayısı 4.094 olarak (98.nci sırada)  hesaplanıyor. Bu rakam dünya ortalamasından sadece 870 daha az. Yine ülkemizde toplam ölümler 9 bini (9.014) geçmiş (bu konuda da 22.sırada) durumda. Ancak ölüm oranı şu anda %2,6 (63.ncü sırada) görünüyor. Yani dünya ortalamasının (%2,8) %0,2 puan altında. Bunun anlamı da ülkemizde hastalığa yakalanan 1 milyon kişiden 26.000’i ölüyor (Dünya ortalaması 28.000) demek. Öte yandan nüfusumuza göre bugüne kadar vefat edenler her 1 milyon başına 108 kişi (69.ncu sırada). Bu rakam da dünya ortalamasının 33 eksiği oluyor.

Dünyada 7.954.745 vakayla  1.nci sırada Amerika var. Hindistan 7.307.097 vakayla 2.nci sırada onu takip ediyor. 5.140.863 vakayla dünya      3.ncüsü Brezilya. Rusya 1.332.824 vakayla 4.ncü sırada. 5.nci sırada 931.967 vakayla Arjantin geliyor.

930.159 vakayla 6.ncı sırada yine bir Güney Amerika ülkesi Kolombiya var. Onu 908.056 vakayla 7.nci sırada bir Avrupa ülkesi olan İspanya takip ediyor. Güney Amerikanın bir başka ülkesi Peru 853.974 vakayla  8.nci durumda. Ardından 829.396 vakayla 9.ncu sırada Meksika var. Araya 788.117 vakayla 10.ncu sıraya Fransa girmiş vaziyette.

11.nci sırada 696.414 vakayla Güney Afrika var. İngiltere 654.644 vaka ile 12.nci sırada onu takip ediyor. İran 513.219 vakayla 13.ncü sırada. Onun ardından da 485.372 vakayla 14.ncü sırada Şili geliyor. Ardından 413.215 vakayla 15.ncü sırada Irak var.

16.ncı sırada 382.959 vakayla Bangladeş geliyor. İtalya 372.799 vakayla 17.nci durumda. Onu 346.536 vakayla 18.nci sırada Filipinler izliyor. 19.ncu sırada 344.749 vakayla Endonezya var. Almanya 344.487 vakayla 20.nci durumda.

340.590 vakayla 21.nci Suudi Arabistan görünüyor. Türkiye 340.450 vakayla bu listede 22.nci durumda. Bizi 23.ncü sırada 321.218 vakayla kardeş Pakistan geliyor. Onu 298.500 vakayla 24.ncü sırada İsrail takip ediyor. 25.nci sırada 283.762 vakayla Ukrayna var.

26.ncı sırada 196.163 vakayla Hollanda geliyor. 191.137 vakayla 27.nci sırada Kanada var. Belçika 181.511 vakayla 28.nci sırada. 

Türkiye nerede?

Dünyada bugüne kadar Korona virüs salgınında ölenlerin sayıları aşağıdaki cetvelde büyükten küçüğe sıralanmış durumda. Bu cetvele göre ilk beş ülke; ABD (1), Brezilya(2), Hindistan(3), Meksika(4) ve İngiltere(5) oluyor. Onların ardında İtalya(6), Peru(7), İspanya(8), Fransa(9) ve İran(10) var. Daha sonra da Kolombiya(11), Arjantin(12), Rusya(13), Güney Afrika(14) ve Şili(15)geliyor. Ekvador(16), Endonezya(17), Belçika(18), Irak(19) ve Almanya(20) onları takip ediyor. 

İçlerinde Türkiye’nin de bulunduğu 5.nci grup ise şöyle sıralanıyor: Kanada(21), Türkiye(22), Bolivya(23), Hollanda(24) ve Pakistan(25). 

Listemizin ilk 50 içindeki son grubu da şöyle: Filipinler(26), Mısır(27), İsveç(28), Romanya(29), Bangladeş(30), Ukrayna(31), Suudi Arabistan(32), Guatemala(33), Polonya(34), Fas(35), Honduras(36), Panama(37), Dominik Cumhuriyeti(38), Portekiz(39), İsviçre(40), İsrail(41), İrlanda(42), Cezayir(43), Kazakistan(44), Japonya(45 ), Moldova(46), Afganistan(47), Etiyopya(48), Çekya(49)ve Kosta Rika(50).

Aynı cetvelde yer alan ülkelerde gerçekleşen ölüm oranlarına (Ölenler/Vaka sayıları) baktığımızda durumun şöyle olduğu anlaşılıyor. 

ABD(59-%2,7), Brezilya(123-%1,5), Hindistan(51-%3,0), Meksika(110-%1,7) ve İngiltere(62-%2,7) oluyor. Onların ardında İtalya(46-%3,0), Peru(31-%3,7), İspanya(28-%3,9), Fransa(2-%10,2) ve İran(23-%4,2) var. Daha sonra da Kolombiya (64-%2,6), Arjantin(8-%6,6), Rusya(17-%5,7), Güney Afrika(56-%2,8) ve Şili(71-%2,4)geliyor. Ekvador(129-%1,5), Endonezya(4-%9,7), Belçika(99-%1,9), Irak(32-%3,5) ve Almanya(55-%2,8) onları takip ediyor.

İçlerinde Türkiye’nin de bulunduğu 5.nci grup ise şöyle sıralanıyor: Kanada(126-%1,5), Türkiye(63-%2,6), Bolivya(87-%2,1), Hollanda(166-%0,7) ve Pakistan(96-%1,9).

Listemizin ilk 50 içindeki son grubu da şöyle: Filipinler(37-%3,4), Mısır(20-%5,1), İsveç(19-%5,7), Romanya(36-%3,4), Bangladeş(113-%3,4), Ukrayna(5-%8,2), Suudi Arabistan(76-%2,3), Guatemala(157-%0,8), Polonya(12-%6,0), Fas(188-%0,2), Honduras(85-%2,1), Panama(102-%1,8), Dominik Cumhuriyeti(176-%0,6), Portekiz(173-%0,6), İsviçre(179-%0,4), İsrail(117-%1,6), İrlanda(152-%1,0), Cezayir(15-%5,8), Kazakistan(14-%5,8), Japonya(34-%3,5), Moldova(142-%1,2), Afganistan(74-%2,3), Etiyopya(103-%1,8), Çekya(124-%1,5)ve Kosta Rika(142-%1,2).

Anlaşılıyor ki bu defa ilk beş şöyle sıralanmış: Yemen (1-%29,0), Meksika(2-%10,2), Batı Sahra(3-%10,0), İtalya(4-%9,7), Ekvador(5-%8,2). 

İlgi çekici olan husus bu listede İngilterenin %6,6 ile 8.nci, İranın %5,7 ile 17.nci, Belçikanın %5,7 ile 19.ncu, Kanadanın %5,1ile 20.nci, Fransanın %4,2 ile 23.ncü, Perunun %3,9 ile 28.nci, İspanyanın %3,7 ile 31.nci, Hollandanın %3,4 ile 37.nci, İsviçrenin %3,1 ile 45.nci, Brezilyanın %3,0 ile 51.nci, ABD’nin %2,7 ile 59.ncu, Arjantinin %2,7 ile 62.nci, Türkiyenin %2,6 ile 63.ncü,   Güney Afrikanın %2,6 ile 64.ncü, Rusyanın %1,7 ile 110.ncu, Hindistanın %1,5 ile 123.ncü olması. 

Virüsten ölenlerin sayılarına ülkelerin nüfusları dikkate alınarak bakılmasının o ülkelerin durumu hakkında daha net fikir verebileceğini düşünüyorum. Nitekim yandaki liste gerek vaka sayıları gerek ölüm rakamlarından çok daha farklı bir tablo çiziyor. 

Buna göre 1 milyon kişi başına düşen ölüm sayısı bakımından 1.nci sırada San Marino isimli küçük bir ülke var. Diğer sıralamalarda ilk 50 içinde olan önemli ülkeler bu kez şöyle sıralanıyor:

Belçika (3-892kişi), Brezilya  (6-718), İspanya (7-709), Şili(9-702), Meksika (10-671), ABD (11-658), İngiltere (12-650), İtalya (13-602), İsveç         (16-572), Arjantin (18-555), Fransa (20-489), Hollanda (22-382), Güney Afrika (28-309), Kanada (37-255), İsviçre (38-246), İsrail(41-229), Portekiz        (48-206), Rusya (54-157), Suudi Arabistan         (57-149), Ukrayna (64-128), Almanya (65-117), Türkiye    (69-108), Hindistan    (83-82), Mısır        (94-61), Bangladeş (114-33), Pakistan          (116-30), Japonya (148-13).

Bu bilgiler Türkiyenin vaka (340.450) ve ölüm (9.014) sayıları sıralamasında 22.nci, günlük vaka sayısında (1.671) 33.ncü, Ölüm oranında (%2,6) 63.ncü  olduğunu gösteriyor.  

Öte yandan 1 milyon kişi başına düşen vaka sayısı (4.094) kriterine göre 98.nci, yine 1 milyon kişi başına düşen ölüm sayısında ise (108) dünyada 69.ncu durumda. 

Bu bakış açısıyla bir de ülkemizle aynı nüfusa sahip iki ülke ile karşılaştırmasını yapalım. Türkiye'nin 2020 güncel nüfusu 83.154.997. İran’ınki 83.415.638, Almanya’nın da 83.149.300.

Bu bağlamda ilk veri vaka sayıları. Vaka sayılarında İran 513.219 vaka ile 13 .ncü sırada. Almanya ise 344.487 vaka ile 20.nci durumda. Türkiye bu alanda 340.450 vaka ile 22.nci görünüyor. Günlük vaka sayıları itibariyle İran 4.810 vaka ile bu defa 17.nci sırada. Almanya ise 7,173 vaka ile 13.ncülüğe çıkmış. Türkiye bu konuda da 1.671 vaka ile daha gerilere 33.ncü sıraya konumlanmış. 1 milyon kişi başına vaka sıralamasına bakacak olursak: İran 6.159 vaka ile 72.nci, Almanya 4.143 vaka ile 97.nci ve Türkiye 4.094 vaka ile 98.nci sırada yer alıyor.

İkinci veri ölüm sayıları. Öncelikle ölüm sayılarında İran 29.349 ölüm ile 10.ncu sırada duruyor. Almanya 9.716 ölüm ile 20.nci, Türkiye ise 9.014 ölüm ile 22.nci görünüyor. Ölüm oranı itibariyle bakacak olursak bu kez İran'ın %5,7 ile 17.nci, Almanya'nın %2,8 ile 55.nci, Türkiye'nin ise %2,6 ile 63.nci sırada bulunduğunu görüyoruz. 1 milyon kişi başına düşen ölüm sıralamasında ise İran 352 ölüm ile 25.nci sırada. Almanya ise 117 ölüm ile 65.ncü sırada duruyor. Türkiye de 108 ölüm ile 69.nci sırada görünüyor.