26 Mayıs 2018 Cumartesi 18:30 İŞ DOKTORU ............................Yönetsel etik

Yönetsel etik

Yönetsel bir davranışın değerli ya da değersiz olması yapana, bakana ve etkilenene göre değişir. Tıpkı iyi ya da kötü olması gibi.

Bazılarına göre iyi olan “amaca ulaşmak” tır. Bazılarına göre “doğruluk”, bir kısmına göre de sonuçtan alınan “haz” dır.  Bu tartışma, insanların değer yargılarının yönetsel alanda karşı karşıya gelmesinden kaynaklanmaktadır.

Yönetsel etik, etiğin temel problemi olan iyi ve kötü ayrımının ortaya çıkarılmasını amaçlar. Yöneticilerin iş görenlere ve işin kendisine karşı tutumlarını irdeler. Bu alanda da iyi ve kötüyü sınıflandırmaya çalışır. Böylece yönetici tutumlarının “nasıl olması gerektiğini” ve “nasıl olmaması gerektiğini” belirlemeye çalışır.

Zira, toplumsal oluşumlarda ve iş süreçlerinde yaşanan değişim, yöneticileri daha fazla etik sorunla karşı karşıya bırakmaktadır. Bu yüzden yöneticilikle ilgili etik ilkelerin oluşturulması son yıllarda  önem ve öncelik kazanmıştır. Ancak bu çabalar son derece dinamiktir ve sonu yoktur.

Örneğin belirli bir dönem “iyi” olarak belirlenmiş olan etik ilke sonradan bu özelliğini yitirebiliyor. Dolayısıyla yöneticinin kendi yönetsel etik ölçütlerini geliştirip içselleştirebilmesi, sürekli bir şekilde davranışlarını güncelleştirmesi gerektirmektedir.

Bugün için bir yöneticinin uyması durumunda onu değerli kılacak bazı etik ilkeler şöyle sıralanabilir;

·              Dürüst olmak

·              Doğru ve açık sözlülük

·              Adil olmak

·              Sorumluluk sahibi olmak

·              Hoşgörülü olmak

·              İnsan sevgisi ve insana saygı mefhumlarını benimsemiş olmak

·              İnanç (Din, mezhep), ırk, cinsiyet ayrımı yapmamak

·              Hukuka, yasalara ve mevzuata uygun hareket etmek

·              İş görenlerin emeğinin hakkını teslim etmek

Kuşkusuz buna karşılık bir yöneticinin kesinlikle yapmaması lazım gelen şeyler de vardır;

·              Rüşvet almak

·              Adam (İltimas), Akraba (Nepotizm), Eş-dost (Kronizm) ve Siyasal         
               (patronaj)kayırmacılık

·              İrtikap (Haraç, zorla yiyicilik )

·              Zimmet ve ihtilas

·              Ayrımcılık,

·              Yıldırma, korkutma, şiddet, baskı, saldırganlık, işkence

·              İhmalkarlık

·              İstismar (Sömürü)

·              Egosantrizm (Ben merkezcilik)

·              Yaranma, dalkavukluk

·              Hakaret ve Küfür

·              Bedensel ve cinsel taciz

·              Kötü alışkanlıklar

·              Görev ve yetkinin kötüye kullanımı

·              Dedikodu yapmak

·              Dogmatik davranış, bağnazlık

Yönetsel etiğin olumlu tarafı, ahlaki anlamda iyi ve pozitif yönlerin, örgütsel amaçlara ve örgüt kültürüne yansımasıyla oluşur.  Aslında, pratikte yönetsel etikten anladığımız bu yanıdır. Yani olması istenen, faydalı ve doğru olan yönetsel davranışlar, pozitif ahlaka göre yapılanlardır.

Yönetsel etiğin negatif yönü ise örgütlerde ortaya çıkması muhtemel olumsuz (negatif) bir ahlak anlayışıdır. Böylece, örgütün veya kamu kuruluşunun meşru hukuki zeminlerde belirlenmiş örgütsel amaçlarına günlük ya da ileriye dönük olarak ters düşecek şekilde davranışlar gelişir. Bu da kuruluşu verimsiz ve etkisiz hale getirerek, örgütü işlemez hale getirir. Bunlar bir tür yönetsel iş hastalığıdır.

Ortaya çıktığında yönetim sistemini çürütürler. Hiç şüphesiz toplum ve insan üzerinde etkili olan olumsuz bazı sosyal değişmelerin yönetime yansımasıdırlar.  Nihayetinde yöneticiler aynı toplumun parçası olan bir örgüt içerisinde rol almaktadırlar. Diğer tüm iş görenler de zaten aynı toplumun, kültürün ve değişimlerin etkisi altındadırlar.

Bu da olumlu/olumsuz etkileşimin neden yönetsel etiğe yansıdığını açıklamaktadır.