Bugün Sağlık Bakanımızdan bir müjde daha aldık: "Önümüzdeki hafta itibarıyla çalışmaları yürütülen 3 yerli aşıda insan üzerinde deneme aşamasına geçilmiş olacak." Covid-19 ile ilgili bir yerli aşı çalışmasının yürütüldüğü Tekirdağ'daki laboratuvarda incelemede bulunan Sağlık Bakanı Koca müjdeyi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a telefonla verdi. Bu arada Erdoğan'a, aşıların enjektöre çekilmiş hali de gösterildi.
Bakanın verdiği bilgiye göre salgının sebebi virüsle ilgili Türkiye'de
13 aşı çalışması yapılıyor. Bu aşılardan Erciyes Üniversitesinde yürütülen ve
Bakanlık tarafından desteklenen birinde dün itibariyle hayvan çalışması
başarıyla tamamlanmış ve İnsan çalışması safhasına gelinmiş. Yine Prof. Dr.
Aykut Özdarendeli'nin çalıştığı ikinci aşının da preklinik çalışmaları
tamamlanarak hayvan çalışması safhasına geçilmiş.
Öte yandan Ankara Üniversitesinde yapılan bir başka aşı klinik çalışma aşamasındaymış. Bakanlık o çalışmayı da destekleme kararı almış. Beşinci aşı olarak Selçuk Üniversitesinde geliştirilen aşının da çalışmaları devam ediyormuş. Özetle, üç tane aşının insan deneyi faz çalışmasına önümüzdeki bir hafta on gün içerisinde geçilmiş olacak.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Sağlık Bakanı Koca'nın müjdesi üzerine, şunları söylemiş: "Tebrik ediyoruz, bütün arkadaşlarıma şahsım, milletim adına şükranlarımı özellikle ifade etmek istiyorum. Temennim odur ki hemen kısa zamanda bunları üretime sokar, bu üretimle beraber insana da aşıyı yapma sürecini başlatırız. Bundan böyle de hastalarımızın sayısını ciddi manada düşürür ve şifa kaynağı olacağına inandığımız bu aşılarla da geleceğimizi teminat altına almış oluruz."
Sağlık Bakanı Koca ayrıca şunları da söylemiş: "…üretim için de hazırlıklar tamamlandı. Önümüzdeki faz çalışmasından sonra erken dönemde üretimin de yapılacağını, yeterli olduğunu, bu anlamda bizim Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumundan (TİTCK) yeterlilik aldığını da söylemek istiyorum. Ayrıca Bakanlığımızın, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'nun verdiği ruhsatın uluslararası düzeyde de dünyada geçerli olduğunu özellikle ifade etmek istiyorum. Çünkü uluslararası kurulda TİTCK üye olduğu için verilecek ruhsatın dünyada da geçerli olduğu son derece önemli bir nokta olacak."
Sayın Bakan ayrıca görüşmede; Kırım Kongo Kanamalı Ateşi, suçiçeği, kuduz ve verem aşıları için de hayvan çalışmalarının bittiğini, 1-2 hafta içinde insan üzerinde deneme çalışmalarına başlayacaklarını, bu aşıları da özellikle müjdelemek istediğini sözlerine eklemiş. Cumhurbaşkanı Erdoğan da Sağlık Bakanı Koca'yı dinledikten sonra "Hayırlı olsun. İnşallah hayırlısıyla bu neticeye kavuşuruz" demiş.
Aşılar temelde virüs gibi enjekte
edilerek vücudun bir savunma mekanizması (antikor) geliştirmesini, dolayısıyla
da bağışıklık sisteminin kuvvetlendirilmesini sağlıyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün
verilerine göre Corona virüsü ile küresel mücadele kapsamında 170'den fazla aşı
geliştiriliyor. Henüz onay alan yok. Buna karşılık Çin ve Rusya'da "acil
durum" izni çıkan 5 aşı bulunuyor. Bunların da üçüncü faz deneme sonuçları
henüz netleşmemiş durumda.
Bilim
insanları aşı üretim sürecinin 12 ile 18 ay sürdüğünü söylüyorlar. Şu anda 142
aşı klinik öncesi süreçte. Yani henüz insanlar üzerinde deneme aşamasında
değiller. Çok az sayıda insan üzerinde denenen 1’inci fazdaki aşıların sayısı
29. 18 tanesi ise biraz daha geniş bir denek ve gönüllü kitlesi üzerinde
denenen 2’nci fazdaki aşılar. Çok sayıda insan üzerinde denenen üçüncü faz
aşıların sayısı ise sadece 9. İşte bunlardan 5’ine acil durum kullanım onayı
verilmiş.
ABD merkezli
ilaç şirketi Moderna’nın geliştirdiği aşı üçüncü fazda. Moderna, yeterli
sayıdaki gönüllünün Covid-19 olmasını bekleyerek, bunlardan kaçının aşı
olduğunu belirleyerek etkisini ve güvenliğini netleştirmeyi planlıyor. Yani bu
süreç 2020’nin sonu ya da 2021’in başına kadar sürebilir. Almanya merkezli
biyoteknoloji şirketi ile BioNTech ile ABD merkezli ilaç şirketi Pfizer’ın
Çinli ilaç üreticisi Fosun Pharma ile geliştirdiği aşı da üçüncü fazda. Bu
aşının da ABD, Arjantin, Brezilya ve Almanya’da gönüllüler üzerindeki
denemeleri sürüyor. Pfizer, aşının işe yarayıp yaramayacağına dair net sonucun
Ekim ayında belli olacağını duyudu. Eğer aşı onay alırsa Pfizer 1.3 milyar dozu
2021’nin sonuna kadar hazırlayabilecek.
AstraZeneca
ile Oxford Üniversitesi’nin geliştirdiği aşıya büyük umutlar bağlanmıştı. Ancak
insanlar üzerinde denenmesine rağmen gönüllülerden birinde çok ciddi yan
etkileri görülünce çalışma durdurulmuştu. Sonrasında testler İngiltere ve
Brezilya’da 12 Eylül’de tekrar başladı ancak diğer ülkelerdeki çalışmalar halen
askıda. Avustralya’daki Murdoch Children’s Research Institute de etkili bir aşı
için kolları sıvayan kurumlardan biri. Avustralya’da üçüncü faz denemeleri
devam ediyor. Esasta 1900’lerin başında geliştirilen BCG aşısını deniyorlar.
Sonuç umut mu verecek yoksa hüsran mı olacak göreceğiz.
Çin ve
Rusya’da “acil durumlarda kullanım” için onay almış 5 aşıdan Çin şirketi
CanSino Biologics’in geliştirdiği aşıya Çin ordusu da gerekli durumlarda
kullanılmak üzere onay verdi. Halen denemeleri farklı ülkelerde devam ediyor. Rusya’daki
Gamaleya Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilen aşıya henüz denemeleri
tamamlanmadan Rusya tescil verdi. Aşı
genetiğiyle oynanmış corona virüsleri kullanıyor. Çinli Sinovac Biotech şirketi
de geliştirdiği bir aşıya Temmuz ayında onay aldı. Halen test süreci devam
ediyor. Aynı şekilde Wuhan Biyolojik Ürünler Enstitüsü ve Pekin Biyolojik
Ürünler Enstitüsü’nün geliştirdiği aşılar da onay alan ama halen testleri devam
eden çalışmalar.
Çin merkezli
Sinovac firması tarafından üretilen Covid-19 aşısının Türkiye'deki deneme
çalışmaları 20 Eylülde önce Hacettepe'de, daha sonra da Kocaeli
Üniversitesinde başladı. Firma aşının
2021 başında kullanıma hazır hale gelmesini ve ABD dahil tüm dünyaya dağıtmayı
bekliyor. Bir Sinovac Üst Yöneticisi ise aşının dağıtımında deneylere katılan
ülkelere öncelik vereceklerini söyledi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder