Işık durakları
Muhteşem Süleymaniye
Süleymaniye ! Mimar Sinan'ın kalfalık eserim dediği muhteşem eser. İstanbul selatin [1] camilerinin en güzeli. Kanuni Sultan Süleyman adına 1551-1558 yılları arasında yapılmış. [2] Klasik Osmanlı Mimarisinin en önemli örneklerinden biri. Gerçekten Muhteşem Süleymana yaraşır abidevi bir yapı.
Bu dev eser aslında etrafındaki medrese, kütüphane, şifahane, aşhane, hamam, hazire ve dükkânlardan oluşan Süleymaniye Külliyesi'nin sadece bir parçası. Bu nedenle Külliye olarak da benzersiz..
Süleymaniye Camii [3] tertemiz, ışıltılı ve büyük. Belli ki son dönemde o da restorasyondan geçmiş. [4] Dört fil ayağı üzerine oturan caminin kubbesi 53 m yüksekliğinde ve 27,5 m çapındaymış. Cami avlusunun dört köşesinde de birer minare bulunuyor.
Caminin kıble tarafında, içinde Kanuni Sultan Süleyman'ın ve eşi Hürrem Sultan'ın da bulunduğu bir hazire var.
Süleymaniye külliyesinin eski medrese yapıları şimdi nadide yazma eserlerin muhafaza edildiği büyük bir kütüphane. 1927 yılında kurulmuş. En başta Kanuni'nin kitapları bu kütüphanenin özünü oluşturmuş. Daha sonra da zaten İstanbul'daki bütün Yazma Eserler Süleymaniye Kütüphanesinde toplanmış.
1918'den itibaren padişahların, valide sultanların, bilim ve din adamlarının değerli kitap kolleksiyonları [5] ile Anadolu'nun çeşitli yerlerindeki tekkelerden gelen koleksiyonlar bu kütüphanede bir araya getirilmiş.
Böylece şu anda kütüphanede 106 koleksiyonda toplam 70.000 cilt kadar yazma ve 120.000 basma eser bulunduğunu öğreniyoruz. Bunların 12.000 cildi Türkçe, 50.000 cidi Arapça ve 3.680 cildi ise Farsçaymış.
Dünyada sayılı üç önemli dökümandan biri olan İbni Sina el yazmaları da bu kütüphanedeymiş. Bu sebeple Süleymaniye Kütüphanesi yazma eser bakımından dünyanın en önemli kütüphaneleri arasında sayılıyor.
Eserlerin pek çoğu tek nüsha. Şimdi kitap şifahanesinde bunların bakım ve bire bir basımları yapılıyor. Şu anda çok az bir kısmı görülebiliyor. Ama zamanla inşallah tümünün sergilenebileceği belirtiliyor.
Aslında burası iki okuma salonu, mikrofilm, cilt ve patoloji servisleriyle önemli bir araştırma ve uzmanlık kütüphanesi. [6] Özellikle ön taraftaki bir bölümde araştırmacılar elektronik ortama alınmış nüshalar üzerinde çalışabiliyorlar.
Kültür mirasımızdan olan el yazması eserler; tarih, din, dil, felsefe, coğrafya, astroloji, fen bilimleri gibi çeşitli konularda olabiliyor. Elbette ki yazıldığı dönem ve yere ait bir çok temel bilgiyi taşıyorlar. Bu açıdan bilim ve sanat dünyası için ilk elden kaynak vasfındalar.
Kültür Bakanının ifadesiyle Süleymaniye'de adeta milletimizin hafızası saklanıyor. Bu yüzden hem stratejik hem de çok değerliler. Bu konuyla alakalı bir yazma eserler kurumu [7] oluşturulmuş. Umarız çalışmaları başarılı olur.
Böylece ülkemizin ilim ve sanat yolculuğundaki muazzam kopukluk belki giderilebilir. Çünkü orada bu heyecan ve potansiyel hissedilebiliyor.
Süleymaniye camii ve kütüphanesi bu ülkenin manevi çivilerinden biri, belki de en önemlisi. Bilen biliyor, gören anlıyor. Sakladığı ışık hazinesi ise artık kalın duvarları arasına sığmıyor.
--------------------------
[1] Osmanlılarda sultanlar adına yaptırılan büyük camilere selatin camileri deniyor. Büyük camiler de zaten mutlaka etrafındaki eklenti yapılarla birer imaret (külliye) şeklinde oluyor
[2] Bu tür yapılara uğurlu bir günün eşref saatinde törenle temeline altın atılır, hafriyatına öyle başlanırmış. Bundaki amaç şayet cami yıkılırsa yeniden yapılmasına katkıda bulunmak olmalı. Ne kadar zarif bir düşünce.
[3] Caminin akustiğini Koca Sinan'ın tömbekisiz nargile fokurdatarak ayarladığı nakledilir. Ayrıca, hava akımıyla kandil islerini temizleyecek şekilde inşa edilmiş. Böylece cami içinde, yağ lambalarından çıkan islerin tek bir noktada,ana giriş kapısının üzerindeki odada toplanarak mürekkep yapımında kullanılması sağlanmış.
[4] Yapımından bu yana İstanbul'da yüzü aşkın deprem olmasına rağmen, caminin duvarlarında en ufak bir çatlama olmamış.
[5] Kütüphanedeki koleksiyonlardan en değerlileri Ayasofya, Bağdadlı Vehbi, Carullah, Damat İbrahim, Esad Efendi, Fatih, Hacı Mahmud, Hamidiye, Kılıç Ali, Laleli, Reisülküttap, Süleymaniye, Şehid Ali ve Yeni Cami koleksiyonlarıymış.
[6] Bu muhteşem kütüphane okuyucularına pazar günleri dışında her gün 08.30 ile 17.00 saatleri arasında bilgisayar donanımlı ve dewey onlu katalog sistemiyle hizmet verebiliyor.
[7] Kurumun idare binası da kütüphaneye bitişik. Ahşap yapılı orjinal bir osmanlı mimarisi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder